Okula uyum haftalarını atlatmış, öğrencilerim açısından çoğu şeyin rayına oturduğunu düşünüyordum. Okula uyum süreci, ilkokulun getirdiği okul kültürü, okuma yazma gibi birden çok farklı kavramın kesiştiği haftalardaydık.
Okula uyum sağlayanlar veya sağlayamayanların denge tutturduğu bu haftalarda artık öğretmenler ses vermeye hatta hece ve sözcük türetmeye başlamışlardı. Görüldüğü kadarıyla hemen hemen herşey yolundaydı.
Yanılmışım. O hafta birden çok “yapamıyorum” diyerek ağlayan öğrencim oldu. “Yapamıyorum”. “Öğretmenim ben bunları okuyamıyorum”. “Anlayamıyorum”. Sınıf gözlemleri, öğretmen gözlemleri, ailelerle yapılan görüşmeler ve öğrencilerle birebir yapılan görüşmeler sonucunda yolumuz disleksi ile kesişti.
Disleksinin okula uyum haftasından sonra belirti göstermesinin temel nedeni, bir çok sesin verilmiş olmasıydı. Öğrencilerim normal ve üstü zekaya sahip oldukları halde sesleri birleştirmede, okumada ve bazen yazmada güçlük çekiyordu. Yani özel öğrenme güçlüğü.
Burada hemen bir not düşeyim. Özel öğrenme güçlüğü temel kavramdır. Disleksi, diskalkuli, disgrafi ise özel öğrenme güçlüğünün alt alanlarıdır.
Disleksi: Okuma ve yazmada güçlük çekme.
Diskalkuli: Aritmetik becerilerde güçlük çekme.
Disgrafi: Yazı yazmada güçlük çekme.
Özel öğrenme güçlüğünün çok sayıda belirtisi var. En önemli 10 tanesini sıralamak gerekirse:
- Sağını solunu karıştırma
- Birbirine benzeyen nesneleri, isimleri vb karıştırma. Örneğin Maydonoz ile rokayı karıştırma. İnsan isimlerini karıştırma. Ülke isimlerini karıştırma. b ile d’yi karıştırma…
- Nesnenin adı yerine işlevinin ne olduğunu söyleme. Örneğin ayakkabı yerine, “ayağımıza giydiğimiz şey” denmesi gibi.
- Elini, kolunu ayarlamada güçlük, sakarlık. Geç yürüme. Bazı el, kol ve bacak hareketlerini yapamama. Sık sık takılarak yürüme, sık sık düşme. Her iki elini etkin şekilde kullanma. İki eliyle de yazma, yemek yeme vb gibi…
- -Zamanı karıştırma. Dün, bugün, yarını karıştırarak kullanma. Sıralama becerisinde güçlük çekme. Örneğin; sayı sayarken sayıları atlama veya karıştırma.
- -Kopyalama becerisinde güçlük çekme. Şekilleri bakarak çizebildiği halde, gösterilen bir şekli aklında tutup çizememe.
- -Acelecilik, telaş. Bu nedenle atlayarak okuma, yanlış okuma.
- -Yazı yazmak istememe, kitap okumak istememe. Daha çok kitabın görselliriyle ilgilenme.
- İşittiğini yazamama. Örneğin; Ali yaz dediğinizde yazamama. Ancak Ali sözcüğünü gördüğünde yazabilme…
- Tahtadan ödevini yazmaktan güçlük çekme, ödevini yazamama.
Bu belirtiler anasınıfı ve ilkokulda belirgin olan özel öğrenme güçlüğü özellikleridir. Ayrıca bozuk bir el yazısı ve sık sık artirmetik işlemlerde güçlük çekiyorsa derhal önlem alınmalıdır. Nasıl mı?
Öğretmene ve rehberlik servisine durumu bildirip yardım istemek çok önemli. Rehberlik servisinin yapacağı çalışmalarla ilgili olarak daha sonra bir sağlık kuruluşuna yönlenip gerekli tanıyı almak gerekiyor. Tanıyı herzaman ama herzaman psikiyatrist koyar. Alınan tanının ardından bir psikolog ve özel eğitim öğretmeniyle çocuğa özel öğrenme güçlüğü konusunda yardımcı olunmalıdır.
Tanı almada gecikme yaşanması, sürecin ötelenmesi, kabul aşamasında yaşanan uzun süreli inkar çocuğun okul hayatını gün ve gün kalitesizleştirebilir, öğrenme hevesini zedeleyebilir. Bu nedenle, yoğun belirtisi olan çocukların uzmanlarla birlikte yol almasını sağlamak anne ve babaların başlıca sorumluluğudur diyorum.
: Disleksi ile ilgili olarak Ebru Cündibeyoğlu’ nun bu videosunu mutlaka izleyin
Harikasınız. Video çok etkileyici.
Teşekkür ederim
Merhaba Aylin hanım
İnstagramda severek takip ediyorum sizi. Disleksi ile ilgili yazılar makaleler okuduğumda kendimdenözellikle çocukluğumdan çok fazla örnek görüyorum . Sağı solu karıştırma , telaş , harf karıştırmakta b ile d gibi . Benzer kelimeşeri karıştırma Çocukluğumda okumada sıkıntı çektiğimi hatırlamıyorum ama öğrenmek konusunda çok sıkıntı çektim . Bisiklete binmeyi öğrenemedim mesela. Hep kalitesiz ve isteksiz bir eğitim hayatım oldu. Yapabildiğim en güzel şey çizim yapmak resim yapmak olduğundan her sıkışmış hissettiğimde resme verdim kendimi. Ve Hale’n de böyleyim. Şu an 30 yaşımdayım disleksi miyim değil miyim bilmiyorum . Disleksi yalnızca harfleri ters görmekten ibaretmidir ya da her disleksi harfleri ters mi görür onu da bilmiyorum . Şuan kreşe giden 3 buçuk yaşında oğlum var bunu ilkokul öncesi dönemde fark edebilir miyiz . Kreş dönemindeki çocuklarda nasıl takip edilebilir . Galiba bana olan oldu ama 😊 oğlumun da böylesi sıkıntılar çekmesini istemiyorum. Çünkü Hale’n sağlak ya da solak mı belli değil , denge gerektiren şeylerde sıkıntı çekiyor scooter gibi denge bisikleti gibi . Küçük bir şehirde yaşıyorum bu konuda uzman psikiyatr bulmam zaman alır iyi araştırmam lazım . Doktora götürme kararını vermeden evvel Önerebileceğiniz makale kitap vs var ise okuyup bilgilenmek isterim . Teşekkür ediyorum .
Merhaba Çiğdem Hanım,
Öncelikle kendiniz için test yaptırabilir, durumunuzu öğrenebilirsiniz. Oğlunuz yaş itibariyle bahsettiğiniz şeyleri yapıyor veya yapamıyor olduğu için telaşlanmamanızı öneririm. Disleksi daha çok ilkokulda ortaya çıkan bir durum ama denge, yön kavramı, vb gibi konularda endişe için erken. Acele ve panik olmuş bir şekilde yol almaya kalkarsanız herşey sarpa sarabilir. Lütfen telaşlanmadan, temkinli bir şekilde takip etmeye devam edin. Yaş gelişim özelliklerini iyi okuyun. Disleksi ile ilgili iyi okumalar yapın. Ondan sonra kafanıza takılan bir şey olursa bir uzmana danışırsınız diye düşünüyorum.
Günün yoğunluğundan ancak okuyabildim yazını ben de bir şey sormak istiyorum. Öğretmenin değerlendirmesi ve gözlem yapmasından sonra veli onayı almadan eğitsel değerlendirme formu doldurarak rehberliği yönlendirilebilir mi bir öğrenci. Bizim okulda bir öğrenciyi yönlendirmek istiyoruz ancak veliyi ikna edemedik. Okulumuzda rehber öğretmenimiz yok.
Merhaba Özdenciğim, ne yazık ki anne-baba onayı olmadan eğitsel değerlendirme talebinde bulunamıyoruz. Okulunuzun rehber öğretmeni yok ise siz RAM’ ı arayıp kendiniz görüşme talebinde bulunup öğrencinin durumu ile ilgili bilgi paylaşabilirsiniz ve RAM kendisi davette bulunabilir.
Teşekkür ederim
Merhaba Aylin Hanım yazı ve video mükemmel dilerim bizde istiridye kabukları içerisinde hayatta sağlam durabilen özgüvenli birer inci yetiştirmeyi başarabiliriz🙏🏻 İstagramda sıkı takipçinizim bir keresinde sohbetimizde olmuştu dm de içten yaklaşımınız için çok teşekkür ederim Benim kızım 5,5 yaşında anaokuluna gidiyor sağ elini ve sol elini kullanıyor bir de sayıları tersten yazıyor bisiklet aldık iki senedir sayılı üzerine bindiği dört tekerlek tabiki sürekli yakınmalar okulda çok şey yaptırıyormuş öğretmeni sürekli boyama 🙂 aile çocuk etkinlik kitabı var okul için aldığımız kitap setinin gel yapalım bakalım inceleyelim diyorum biraz bakıyoruz hemen kolu yoruluyor çünkü babası ile boğuşmaca falan oynamak istiyor kalemide ısrarala doğru tutmuyor orta parmağı ile tutuyor böyle tutarsan elin daha çabuk yorulur doğru tutuş tekniğini gösteriyorum hayır ben böyle tutucam diyor defterini kitabını kendi tutuş şekline göre ayarladığı için yan tutuyor el bileği yukarı doğru büküyor endişelendim eğitimde ilk yıllarımız zor olucak sanırım öneriniz olursa paylaşırsanız çok mutlu olurum🙏🏻
Merhaba Mutlu hanım. Verdiğiniz ipuçları ile herhangi bir öngörüde bulunmam doğru olmaz. Sizin bu konuda yapacağınız en akıllıca şey bir çocuk gelişim uzmanı, çocuk psikoloğuna giderek danışmanlık almak olacaktır. İçinizin rahat etmesi için lütfen bunu yapın. En doğru şekilde yol almış olursunuz. Sevgiler